iTre-es
Wpływ zmian instytucjonalnych na świadczenia ekosystemów dostarczane lokalnym społecznościom przez drzewa i krzewy.
O projekcie
Drzewa i krzewy dostarczają wielu korzyści mieszkańcom, zarówno na wsi jak i w mieście. Można wymienić wśród nich następujące: kształtowanie krajobrazu, budowanie tożsamości i unikalnego charakteru miejsc, oczyszczanie powietrza z gazów i pyłów, kształtowanie mikroklimatu miasta i gospodarowanie wodą, sprzyjanie aktywnemu trybowi życia, zmniejszanie stresu, stymulowanie interakcji społecznych, tworzenie ładu przestrzennego, tworzenie warunków dla prywatności i komfortu. Korzyści te często są traktowane jako oczywiste i darmowe. Jednak liczba drzew w wielu miejscowościach w Polsce maleje, a to pogarsza możliwość korzystania z natury przez mieszkańców.
Ważnym elementem zarządzania terenami zielonymi jest wycinka, zastępowanie i sadzenie drzew oraz krzewów. Wycinka drzew jest regulowana prawem, określającym procedury i warunki niezbędne do uzyskania zezwoleń. Każda gmina rokrocznie wydaje zezwolenia (niekiedy liczone w tysiącach) na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości, na wniosek posiadacza nieruchomości, z powodu np. rozbudowy czy zagrożenia.
Drzewa są przykładem dobra publicznego i środowiskowego, które wymaga norm i regulacji pozwalających na ich ochronę i efektywne zarządzanie. Dyskusja na temat zapewnienia odpowiedniej jakości i jakości dóbr publicznych, środowiskowych w szczególności jest od dawna przedmiotem badań, na całym świecie. Wciąż jednak jakość środowiska, a w szczególności drzew i zieleni, daleka jest od zadowalającego. Brakuje też jednoznacznej wiedzy na temat sposobów poprawy sytuacji. W 2017 roku weszły w życie zmiany w ustawodawstwie , które zlikwidowały obowiązek uzyskiwania zezwoleń na wycinkę przez prywatnych właścicieli. Przyniosło w wyraźny wzrost wycinki. Dokładna skala i wpływ tych wycinek na korzyści dostarczane przez drzewa i krzewy jest jednak nieznana i celem badania jest analiza konsekwencji zmian.
Przedmiotem badań sa następujące kwestie: w jaki sposób zmiany regulacji prawnych dotyczących wycinki drzew wpływają na decyzje mieszkańców; jakie skutki przynosi wycinka drzew mieszkańców z punktu widzenia korzyści świadczonych przez drzewa i krzewy; jak wyglądają preferencje społeczne dotyczące ograniczeń nakładanych na sferę prywatną, w zakresie drzew i krzewów na prywatnym (nieużytkowanym komercyjnie) terenie. Ponadto sprawdzamy, czy zastosowanie metody grupowej debaty może wpływać na preferencje społeczne.
Jak pokazują badania opinii publicznej, połowa Polaków popiera ograniczenia prawa do prywatnych podmiotów do wycinania drzew, podczas gdy druga połowa popiera pogląd liberalny, zakładający brak ograniczeń. Jest to zatem sporna kwestia, a niniejszy projekt ma na celu zbadanie jej zarówno z naukowego punktu widzenia, jak i z punktu widzenia praktyki życia społecznego na poziomie lokalnym.
Finansowanie
Narodowe Centrum Nauki, nr grantu 2017/25/B/HS6/00954
